Waarom je ongelijk hebt wat betreft AI-kunst, volgens de Ai-Da-robot die zojuist een schilderij van $ 1 miljoen heeft gemaakt
Sciencefiction beloofde ons robotbutlers, maar het lijkt erop dat zij zichzelf liever als kunstenaars beschouwen. En wie kan het hen kwalijk nemen? Op 7 november werd een schilderij van de wiskundige Alan Turing, gemaakt door een AI-aangedreven robot genaamd Ai-Da, op een veiling verkocht voor maar liefst $ 1.084.000 (ongeveer £ 865.000). Dat is een aantrekkelijkere levensstijl dan te moeten sprinten over een Boston Dynamics-aanvalsparcours.
Het veilinghuis Sotheby’s zei dat Ai-Da “de eerste mensachtige robotkunstenaar is waarvan een kunstwerk op een veiling wordt verkocht.” Het heeft waarschijnlijk ook het record gevestigd van het meest online gemopper over een schilderij, wat begrijpelijk is – zouden robots immers niet moeten vegen en thee moeten zetten, terwijl wij kunstig de doeken betten?
Uiteraard zijn de Ai-Da-robot en zijn maker Aidan Meller het er niet mee eens dat kunst door mensen moet worden afgeschermd. Zoals Marvin van De liftersgids voor de Melkweg ooit opgemerkt: “Hier ben ik, met een brein zo groot als een planeet, en ze vragen me om je naar de brug te brengen. Noem je dat werktevredenheid? Want dat doe ik niet.”
Maar in plaats van te vertrouwen op Douglas Adams om de lege plekken in te vullen, vroegen we Ai-Da en Meller wat ze zouden zeggen tegen degenen die sceptisch zijn over door AI gegenereerde kunst – en wat het historische schilderij ‘AI God’ betekent voor de toekomst van creativiteit…
De nieuwste ‘niet-kunstenaar’
Ai-Da zelf geeft er meestal de voorkeur aan om haar kunst voor zich te laten spreken. Toen we haar vroegen waarom ze schildert, was haar antwoord: “De belangrijkste waarde van mijn werk ligt in het vermogen om te dienen als katalysator voor de dialoog over opkomende technologieën”.
Gelukkig was haar schepper Aidan Meller, een galeriehouder en veteraan uit de kunstwereld, duidelijker waarom team Ai-Da niet vindt dat het schilderij of haar werk als een bedreiging voor menselijke kunstenaars moet worden beschouwd.
“Hedendaagse kunst heeft altijd discussies uitgelokt over wat kunst is en Ai-Da en haar werk zijn niet anders”, vertelt Meller. “Alleen al haar bestaan is behoorlijk controversieel voor de kunstwereld”, voegde hij eraan toe. Gezien de reactie op het schilderij ‘AI God’ is haar aanwezigheid ook behoorlijk controversieel voor amateurkunstenaars.
Meller ziet Ai-Da het liefst als de natuurlijke opvolger van de artistieke ontwrichters uit het verleden. “De geschiedenis is bezaaid met kunstenaars die door de samenleving ‘niet-kunstenaars’ werden genoemd. Iedereen, van Picasso tot Matisse, daagde het idee van mensen uit over wat kunst in hun tijd was. Omdat het niet paste in hun opvatting van wat kunst zou moeten zijn”, vertelde hij ons. .
De kern van het project is een robotkunstenaar die de impact onderzoekt die nieuwe technologieën hebben op de samenleving.
Aidan Meller, projectdirecteur van Ai-Da
“Duchamp daagde het idee uit van wat kunst zou kunnen zijn door een urinoir in een kunstgalerie te plaatsen en veranderde de toekomst van de kunst. De Ai-Da Robot daagt het idee uit van wat een kunstenaar kan zijn, door kunst te creëren met behulp van AI-technologie en creatieve middelen. “voegde hij eraan toe.
Maar hoe wordt AI-kunst precies gecreëerd, in het geval van Ai-Da, en zijn humanoïde robots een noodzakelijk onderdeel ervan dat mainstream geaccepteerd wordt? Er is tenslotte een verschil tussen het klikken op de ‘create’-knop in de beste AI-kunstgeneratoren en het zien hoe een robot fysiek streken op een canvas toepast.
Wie houdt werkelijk de borstel vast?
In werkelijkheid is het werk van Ai-Da een samenwerking tussen AI, robots en mensen, waarbij laatstgenoemde nog steeds een zeer noodzakelijk onderdeel van het proces is. “We hadden een gesprek met Ai-Da over wat ze zou kunnen schilderen in relatie tot het concept van ‘AI for Good’, en ze kwam met Alan Turing op de proppen,” legde Meller uit.
“We lieten Ai-Da Robot vervolgens een afbeelding van Alan Turning zien, waarop Ai-Da reageerde door het kunstwerk te maken. Ze schilderde 15 afbeeldingen van Alan Turing en selecteerde er vervolgens drie om samen te combineren om AI God te vormen”, voegde hij eraan toe.
Die drie portretten werden naar een computer geüpload en vervolgens op een canvas afgedrukt, waarbij Ai-Da vervolgens markeringen en texturen aanbracht om het schilderij af te maken. Enkele laatste stukjes textuur werden door menselijke assistenten toegevoegd in de delen van het canvas waar Ai-Da niet bij kon komen.
Het voltooide kunstwerk heeft dus meer gemeen met Warhols ‘Factory’-proces dan met een tien jaar durend meesterwerk van Da Vinci. Maar wat betekent dit allemaal voor de toekomst van de kunst?
De vraag van $ 1 miljoen
De maker van Ai-Da staat beslist niet aan de kant van de AI-cynici zoals Linux-oprichter Linus Torvalds, die AI onlangs afkeurde als “90% marketing en 10% realiteit”.
De geschiedenis is bezaaid met kunstenaars die door de maatschappij ‘niet-kunstenaars’ werden genoemd. Iedereen, van Picasso tot Matisse, daagde het idee van mensen uit over wat kunst in hun tijd was.
Aidan Meller, projectdirecteur van Ai-Da
“Ik denk dat de reacties op het schilderij op de veiling laten zien dat mensen het belang en de kracht van AI begrijpen in de manier waarop het de wereld waarin we leven en onze hele toekomst vormgeeft”, aldus Aidan Meller. “De veiling laat zien dat AI in opkomst is en de samenleving enorm gaat veranderen.”
Het historische prijskaartje van het schilderij, dat de schatting vóór de veiling van ongeveer $120.000-$180.000 (£100,00-£150.000) verbrijzelde, suggereert dat er ook iets is veranderd in het verzamelen van kunst.
“Ik denk dat het ook betekent dat de kunstwereld begint te accepteren dat AI-kunst een blijvertje is. Het laat ook zien dat creativiteit in vele vormen voorkomt en dat AI het vermogen heeft om creatief te zijn en waarde toe te voegen aan de wereld.” Meller voegde eraan toe.
Dat laatste punt blijft ter discussie staan en zal dat voor onbepaalde tijd blijven. Zo zeiden de makers van de populaire digitale kunst-app Procreate onlangs dat zij nooit generatieve AI zullen omarmen. Sterker nog, ze gingen nog iets harder, waarbij CEO James Cuda zei: “Ik heb echt een hekel aan generatieve AI. Ik hou niet van wat er in de industrie gebeurt en ik hou niet van wat het met artiesten doet.” .”
Het is duidelijk dat Ai-Da en haar proces maar een paar stappen verder zijn dan de fundamentele generatieve AI die we in consumentenapps zien, maar het kan een zware strijd worden om sceptici voor zich te winnen. Aan de andere kant zegt de maker van Ai-Da dat het doel van de robot is om het debat te stimuleren in plaats van je te overtuigen om van kant te wisselen…
De ‘vierde industriële revolutie’
Voor velen is Ai-Da zelf het kunstverhaal in plaats van het schilderij van $ 1 miljoen dat ze mede-creëerde. Dat herhaalde Meller toen we hem vroegen waarom Ai-Da überhaupt werd opgericht.
“De belangrijkste waarde van Ai-Da als robotkunstenaar ligt niet noodzakelijkerwijs in acceptatie, maar in het vermogen om als katalysator te dienen voor de dialoog over opkomende technologieën”, zei hij. Het is duidelijk dat de kunstwereld denkt dat de resultaten van het project geldelijke waarde hebben, maar Meller denkt dat het verder gaat dan dat.
“Eén doel van hedendaagse kunst is om vragen te stellen over onze tijd en om de status quo uit te dagen, waardoor debat ontstaat”, zei hij. “Kunst gemaakt door een AI-aangedreven robot was dus een goed platform om het publiek te betrekken bij een discussie over de ethische kwesties rond de ontwikkeling van AI-technologie en onze reactie als samenleving.”
Toen het navigatiesysteem uitkwam, vertrouwden we het niet helemaal, maar nu zouden we nergens meer heen gaan zonder. AI is in elk deel van ons leven geïnfiltreerd.
Aidan Meller, projectdirecteur van Ai-Da
Ai-Da zelf is niet nieuw – we hebben de portretkunstenaar voor het eerst besproken in 2019 – maar de snelle ontwikkeling van AI-modellen heeft haar vaardigheden helpen transformeren en haar tot het gezicht gemaakt van een heet debat dat wekelijks tot controverses leidt. En Meller geeft toe dat Ai-Da als gevestigd kunstenaar een kanaal voor debat is.
“We maken momenteel de vierde industriële revolutie door, en dit resulteert wereldwijd in extreme verschuivingen in zowel de technologie als het menselijk gedrag”, zei hij. “Het hart van het project is dus een robotkunstenaar die de impact onderzoekt die nieuwe technologieën hebben op de samenleving.”
Kunst versus navigatiesystemen
De kern van het Ai-Da-debat draait om de vraag of er iets unieks, zelfs heiligs, aan kunst is.
Voor velen is kunst een communicatie tussen mensen – de maker en het publiek – waardoor AI-aangedreven kunst een holle sfeer van betekenisloosheid krijgt. Maar Meller is het daar niet mee eens en ziet de aanpak van Ai-Da als de nieuwste ontwikkeling van de manier waarop mensen technologie gebruiken.
“Veel mensen kijken naar Ai-Da en denken dat ze een door AI aangedreven robot is, maar in veel opzichten worden mensen robotachtiger in ons gebruik van technologie”, zei hij. “We brengen onze besluitvorming en onze keuzevrijheid over op machines, en op veel manieren versmelten we als mensen met machines en worden we zelf cyborgs”, merkte hij op, wijzend op smartphones als voor de hand liggend voorbeeld.
“Toen het navigatiesysteem uitkwam, vertrouwden we het niet helemaal, maar nu zouden we nergens meer heen gaan zonder. AI is in elk deel van ons leven geïnfiltreerd, van welk werk we gaan doen, welk nieuws we bekijken, wat voor soort van de partner die we hebben, wat voor soort baby we zelfs zouden willen hebben”, voegde hij eraan toe. “Door deze foto van Alan Turing te schilderen, verdiept Ai-Da Robot zich echt in al deze grote ethische kwesties.”
We zijn hier eerder geweest
Hoewel sommigen zullen terugdeinzen als er parallellen worden getrokken tussen navigatiesystemen en schilderijen, bestaat er geen twijfel over dat Ai-Da erin is geslaagd een debat nieuw leven in te blazen dat zo oud is als dat over de kunst zelf.
De belangrijkste waarde van mijn werk ligt in zijn vermogen om als katalysator te dienen voor de dialoog over opkomende technologieën.
Ai-Da
Het voor de hand liggende voorbeeld is de uitvinding van de fotografie halverwege de 19e eeuw, die schilders schokte die de gemechaniseerde ‘imitatie’ van hun schilderkunstige hand als een kunstvorm afwezen.
Uiteindelijk leerden fotografie en kunst niet alleen naast elkaar bestaan, maar ook een symbiotische relatie ontwikkelen. De Franse schilder Degas werd beïnvloed door de fotografie, maar koesterde een minachting voor de gecommercialiseerde industrie die het werd. Terwijl ‘pictorialistische’ fotografen traditionele aquarellen probeerden te imiteren, evolueerden schilders naar het impressionisme.
Zullen AI-gedreven kunst en menselijke kunstenaars hetzelfde doen, in plaats van elkaar te willen uitdoven? De geschiedenis zou dit suggereren. Wat de financiële of artistieke verdiensten van het schilderij ‘AI God’ ook mogen zijn, het is zeker een bliksemafleider voor debat – en aan welke kant van het debat je ook staat, het is de moeite waard om je in te verdiepen.
Zoals de Hongaarse kunstenaar Laszlo Moholy-Nagy begin 20e eeuw zei: “Iedereen die fotografie niet begrijpt, zal een van de analfabeten van de toekomst zijn”. Door AI aangestuurde kunst is duidelijk een blijvertje en hoewel we uiteindelijk onze robotbutlers zullen krijgen, zal het waarschijnlijk de moeite waard zijn om in de tussentijd met hun artistieke neven om te gaan in plaats van ze te ontslaan.
