Boris Johnson bezoekt Paaseiland – ‘the place to be om nucleaire gevolgen van WO III te voorkomen’. Terwijl hij daar is, begint de voormalige premier aan het oplossen van het mysterie van de raadselachtige beelden…

Wauw, denk ik, terwijl we over de verlaten weg fietsen. Als je je echt zorgen maakt over de Derde Wereldoorlog – en je de nucleaire gevolgen wilt vermijden – dan is dit de plek waar je moet zijn.

Nog nooit zag je een landschap zo betoverend of zo eenzaam. Het is amper 19.00 uur en er is nog voldoende licht overdag, maar er passeert geen enkele auto ons. Kilometer na kilometer zien we geen menselijke bewoning, alleen maar koeien die op de hooggelegen weilanden grazen. De wind is mild, weelderig gras, luchtgrijs.

Dit is het Paaseiland van Chili – maar het zou de westkust van Ierland kunnen zijn, afgezien van deze vreemde groene kegelvormige vulkanen van honderden meters hoog. Aan onze rechterkant ligt de zuidkust, met zijn turquoise golven uit de Stille Oceaan die tegen het zwarte vulkanische gesteente van de kust botsen.

Als de eilanden van Polynesië een zonnestelsel zouden zijn, zou dit Pluto zijn. Als dit de stippen op de oude Central Line-buiskaart waren, dan zou dit Ongar zijn. Mijn vrouw, Carrie, en ik zijn bij de laatste bushalte ter wereld aangekomen, de achterkant van daarbuiten, een klein puistje aan de achterkant van nergens.

We zijn ongeveer 4.000 kilometer verwijderd van het vasteland van Chili en ongeveer 12.000 kilometer van Nieuw-Zeeland. Het is de eenzaamste plek op aarde, behalve dat we natuurlijk niet alleen zijn.

Vanuit mijn ooghoeken ontwaar ik een menselijke vorm; en dan nog een, en nog een. Hier zijn ze eindelijk, de bijzondere mensen op wie ik mijn hele leven heb gewacht om van aangezicht tot aangezicht te ontmoeten.

We stijgen af, openen een gammele houten poort en lopen tussen koeienvlaaien en lupines door richting de kust, tot we nog maar een paar meter verwijderd zijn. Het is niet de bedoeling dat je te dicht bij de goden van Paaseiland komt, niet tegenwoordig. Er staan ​​borden op het gemaaid gras.

Maar we voelen ons aangetrokken als door een instinct, en zonder de borden precies te negeren, lopen we naar de kust, terwijl we de enorme figuren aan onze rechterkant houden – totdat we ons op een spookachtige plek bevinden, op de een of andere manier tussen de beelden en de zee.

Boris Johnson bezoekt Paaseiland (hierboven) met zijn vrouw Carrie. ‘Je hebt nog nooit zo’n betoverend of eenzaam landschap gezien’, zegt hij. ‘Als je je echt zorgen maakt over de Derde Wereldoorlog – en je wilt de nucleaire gevolgen vermijden – dan is dit de plek waar je moet zijn’

Standbeeld-selfie: Boris en vrouw Carrie

Er is een lange stenen richel in de rots uitgehouwen, ongeveer 1,80 meter hoog en 1,80 meter breed, zo dicht bij de kust dat je het opspattende water kon voelen; en nu zijn de gigantische godheden onzichtbaar boven ons terwijl we achter het altaar ongeveer 15 meter lopen, totdat we niet verder kunnen, en dus draaien we ons om en komen tussen hen uit – puur per ongeluk, wil ik dat je weet.

We zijn in het heilige gebied zelf terechtgekomen, en ik kan mijn nieuwsgierigheid niet bedwingen. Ik steek mijn hand uit om een ​​van de gevallen beelden – of moai – aan te raken; zijn kolossale voorhoofd begraven in de grasmat, zijn oorlel net zo groot als wij; en terwijl ik naar beneden kijk, zie ik dat we daadwerkelijk op een van hen staan. Onder onze voeten, bijna volledig begraven, bevindt zich de vorm van een menselijk gezicht.

Er is een oogkas die Carrie’s voet in de schaduw stelt; en nog een; en zijn neus, en – nou ja – zoals je je kunt voorstellen, springen we van deze felle god af als een paar verbrande katten.

Daarom bied ik mijn excuses aan aan de mensen van Rapa Nui, oftewel Paaseiland, voor het per ongeluk betreden van deze heilige plek; en toch kan ik het gevoel niet onderdrukken dat als het een zonde was, het vergeeflijk is.

Je kunt niet beweren dat de religie vandaag de dag wordt beoefend of zelfs maar wordt begrepen. De koeien lopen vrij rond tussen deze altaren. Het waren niet de Europeanen die deze godheden neerhaalden. Wij waren het niet die de gigantische mensachtigen vernederden.

Het waren de mensen van Paaseiland zelf. Zij waren het die de moai verheerlijkten, en zij die ze neerhaalden – en mijn hele leven heb ik me afgevraagd waarom.

Mijn obsessie werd losgelaten toen ik een jaar of tien oud was, toen ik Aku Aku van Thor Heyerdahl las, waarin de grote Noorse ontdekkingsreiziger betoogde (niet overtuigend, zeggen ze) dat Paaseiland vanuit Peru was bewoond. Mijn onderzoek ging verder in Oxford, waar ik in mijn overigens volledig verdwenen eerste studiejaar de enige lezing die ik bijwoonde op Paaseiland vond, ook al was dat volkomen irrelevant voor mijn eigenlijke curriculum.

Daar in het Pitt Rivers-museum leerde ik wat decennialang de dominante theorie was. Het was een ecocide, zei de professor, een milieuramp. Het is een idee dat in veel boeken terugkomt, waaronder Jared Diamond’s Collapse.

Afgelegen: Rano Kau-vulkaan op het zuidwestelijke puntje van Paaseiland

Boris onthult dat hij al lang geobsedeerd is door de reden waarom de mensen van Paaseiland hun beelden hebben afgebroken

De kern ervan is dat de eilandbewoners honderden jaren lang zo geobsedeerd waren door hun cultus voor het bouwen van beelden, dat ze steeds ambitieuzer en competitiever werden. Ze hadden dus steeds meer houten steigers en steeds meer rollen nodig om de 14 ton wegende antropomorfen op hun plaats te manoeuvreren.

Dus kappen ze bomen, en zonder de bomen werd de grond weggespoeld – en zie! De mensheid werd gestraft voor overontwikkeling. De oogsten mislukten, de bevolking daalde tot bijna niets, en de gigantische beelden werden geveld door de tijd en tsunami’s.

Dat is al generaties lang de moraal van Paaseiland: menselijke activiteit kan een plotselinge eco-ramp veroorzaken die onze beschaving in gevaar brengt.

Ja, het lot van de Paaseilandbewoners wordt gezien als een les voor de hele mensheid, als een vingerkwispelende waarschuwing over de gevaren van antropogene klimaatverandering. De boodschap van Paaseiland bij deze lezing is dat we door het milieu te beschadigen de hele toekomst van de mensheid in gevaar kunnen brengen.

Welnu, dat zou heel goed waar kunnen zijn – als algemene stelling. Maar als verklaring voor wat er met de mensen op Paaseiland is gebeurd, denk ik nu dat het waarschijnlijk totale ballen zijn.

Gedurende het beste deel van twee dagen fietsen we een groot deel van het prachtige eiland – een driehoek waarvan de hypotenusa slechts 22 kilometer lang is. We zwemmen bij Anakena, met zijn goudroze zand en water dat helder en blauw is, maar niet bepaald tropisch.

We kijken vanaf een respectvolle afstand naar veel van de andere heropgebouwde mens-bergmonolieten. En na veel gesprekken met de lokale bevolking, vooral met Ricky, de bedachtzame gids van het Explora hotel, begrijp ik waarom zoveel wetenschappers de ecocidetheorie nu verwerpen.

Explora is een prachtig vakwerkgebouw dat uitkijkt over de zuidkust, waar het ontbijt genereus is en de archeologie serieus wordt genomen. Na meer dan tien jaar mensen rond te hebben geleid en naar de theorieën te hebben geluisterd, heeft Ricky een mening gevormd.

Explora hotel ‘is een prachtig vakwerkgebouw dat uitkijkt over de zuidkust, waar het ontbijt genereus is en de archeologie serieus wordt genomen’

Paaseiland is een van de meest afgelegen eilanden ter wereld. De dichtstbijzijnde bewoonde buur is Pitcairn Island, ruim 2000 kilometer verderop

Dit is dus wat volgens mij echt is gebeurd. Het lijkt erop dat de Polynesiërs ongeveer 800 jaar geleden voor het eerst op dit eiland aankwamen. Je kunt je voorstellen dat ze zich ervan bewust waren hoe ver ze al waren gekomen. Dus haalden ze deze beelden uit de vulkanische tufsteen, om het genie van hun zeevarende voorouders te eren, en ze wiegden ze op hun plaats; niet op rollen, maar door ze rechtop te wiegen zoals je een kledingkast over de vloer heen en weer beweegt, aan touwen trekt en shanties zingt.

En eeuwenlang, omdat ze zo ver verwijderd waren van de rest van de mensheid, gaven ze zich op zalige wijze over aan hun cultus.

Ze kleedden de beelden met veren; ze gaven ze witte koraaloogbollen; ze zongen hun lof en elk jaar voegden ze er meer toe, totdat er ongeveer duizend verspreid over het eiland waren.

Het leek goed te gaan. Paaseiland is gematigd en vruchtbaar, en ze hadden grote aantallen kippen, die ze in uitgebreide stenen hokken hielden. De bevolking groeide en bloeide, totdat er vele duizenden op het eiland woonden – en uit de menselijke resten blijkt niet dat ze bijzonder gewelddadig tegen elkaar waren.

Dus wat ging er mis? Ergens in de 17e eeuw neemt de productiesnelheid van beelden scherp af. Het was een periode – zoals Ricky zich herinnert – die samenviel met de mini-ijstijd.

Zou het kunnen dat ze, nadat ze eeuwenlang dezelfde religie hadden beoefend – hun voorouders bedanken en gunstig stemmen – zich zorgen begonnen te maken dat het gewoon niet werkte? Ze maakten steeds grotere moai, sommige zwaarder dan een Boeing 737; en toch werd het weer kouder en kouder.

Toen gebeurde er in 1722 iets werkelijk schokkends. Een Nederlander genaamd Jacob Roggeveen kwam aan land – de eerste Europeaan die de plek ontdekte. Terwijl ze naar dat enorme Europese schip keken, beseften ze een vreselijke waarheid: dat hun zeevarende voorouders – de goden van deze beelden – toch niet zo bijzonder waren.

Er volgde een catastrofale periode van twijfel aan zichzelf en verwijten.

Net als bij het middeleeuwse christendom, net als bij de islam, kwamen ze tot de conclusie dat hun lijden op de een of andere manier veroorzaakt werd door hun afhankelijkheid van gesneden beelden. In een vlaag van puriteins iconoclasme besloten zij – of sommigen van hen – deze meesterwerken af ​​te breken.

Het gelukkige eiland werd overspoeld door een strijd tussen degenen die nog steeds vasthielden aan het oude geloof, en degenen die geloofden dat de oude afgoden duidelijk hadden gefaald en de relatie tussen mens en god verstoorden, en dat het tijd was voor een nieuw en zuiverder leven. religie.

Dat is mijn inschatting, en ik wed dat ik gelijk heb. Het was geen ecocide. Het was een religieuze strijd, een burgeroorlog, en een ineenstorting van vertrouwen en leiderschap. Ja, mensen, de enige echte lezing waar ik naar toe ben gegaan in het hele dronken en waardeloze, door de belastingbetaler gefinancierde jaar op de universiteit blijkt volkomen verkeerd te zijn geweest.

Het was geen armoede; het was geen ziekte; het was geen mislukte oogst; het was geen hongersnood. Het was zeker niet een of ander milieuprobleem dat te maken had met bodemerosie dat de ineenstorting van de Paaseilandcultuur veroorzaakte.

Het was de politiek die deze verbazingwekkende beschaving vernietigde, zoals bijna altijd het geval is. En dat is de echte les voor het menselijk ras.