Carlo Ancelotti’s Real Madrid-overleving en de zachte superkrachten achter zijn succes

Real Madrid-trainer Carlo Ancelotti was in een zoals gebruikelijk ontspannen vorm toen hij met de media sprak voorafgaand aan de La Liga-wedstrijd van dinsdag tegen Deportivo Alaves.

“Ik heb het geluk gehad om 300 wedstrijden te coachen bij de beste club ter wereld,” zei Ancelotti. “Op deze bank zitten is iets speciaals. Om daar 300 keer te zitten… Ik zeg niet dat het een wonder is, maar bijna.”

Een dergelijke mijlpaal bereiken bij een grote Europese club is een geweldige prestatie. Het is vooral indrukwekkend bij Real Madrid, gezien de geschiedenis van het aannemen en ontslaan van coaches door president Florentino Perez. Slechts één manager heeft meer wedstrijden bij Madrid geleid: Miguel Munoz, met 605 tussen 1959 en 1974.

Het is een voordeel dat het team tijdens beide periodes dat Ancelotti manager was van Madrid (hij was van 2013 tot en met 2015 trainer en keerde in 2021 terug) de Champions League won, eerst in 2014 en vervolgens in 2022 en 2024. Maar het winnen van trofeeën alleen is vaak niet genoeg om je baan bij het Bernabeu veilig te stellen.

Slechts 12 maanden nadat Madrid in 2014 de langverwachte tiende Europacup had gewonnen, werd Ancelotti door Perez ontslagen toen er serieuze problemen in hun relatie ontstonden. Zijn tweede periode kende ook verschillende moeilijke momenten — terwijl hij ook nog eens twee Champions League-titels won.

Overleven en floreren in misschien wel de meest veeleisende omgeving in het voetbal is, zoals Ancelotti deze week zelf erkende, bijna een wonder.

Hoe heeft hij dat dan gedaan?

In de bijna dertig jaar dat hij als manager werkte (hij begon in 1995 bij de Italiaanse club Reggiana) heeft Ancelotti veel ervaring opgedaan door voor grote namen te werken, die gewend zijn om bevelen te geven en er vervolgens snel naar te handelen.

Bij AC Milan (2001-2009) was Silvio Berlusconi de eigenaar — en tevens de dominante premier van Italië gedurende een deel van Ancelotti’s periode. Zijn ultieme baas bij Chelsea (2009-2011) was Roman Abramovich, een geheimzinnige Russische oligarch. Bij Paris Saint-Germain (2011-2013) was de president Nasser Al Khelaifi, een nauwe bondgenoot van de heersende machten in Qatar.

Tussen zijn periodes bij Madrid waren zijn superieuren de zelfverzekerde voorzitter van Bayern München Uli Hoeness (Ancelotti was er in 2016-2017), de invloedrijke voorzitter van Napoli Aurelio de Laurentiis (gedurende 2018-2019) en de meerderheidsaandeelhouder van Everton Farhad Moshiri (2019-2021).

Ancelotti’s boek uit 2016 — Quiet Leadership: winning hearts, minds and matches — bevat een heel hoofdstuk over ‘omhoog managen’, waarin hij zijn ervaringen bespreekt in de omgang met kleurrijke en machtige bazen.

DIEPER GALEN

Carlo Ancelotti van Real Madrid: de Galactico-fluisteraar en bekerkoning

Het werd geschreven in samenwerking met voormalig Chelsea-directeur Mike Forde en managementconsultant Chris Brady en werd gepubliceerd tussen het moment dat de Italiaan in juni 2015 werd ontslagen bij Madrid en het moment dat hij de zomer daarop bij Bayern vertrok.

In Milaan, zo schreef Ancelotti, werd het al snel duidelijk dat bepaalde realiteiten geaccepteerd moesten worden: “Bij Berlusconi leerde ik al snel dat, aangezien hij eigenaar was van Milaan, het mijn taak was om Berlusconi tevreden te stellen.”

Ancelotti en Silvio Berlusconi afgebeeld in januari 2006 (Giuseppe Cacace/AFP via Getty Images)

Toen hij bij Chelsea kwam, instrueerde Abramovich hem om een ​​balbezit-gebaseerde speelstijl te spelen. Om dat te doen, vroeg Ancelotti om spelmaker Andrea Pirlo, maar toen dat niet mogelijk was, gebruikte hij Michael Essien in die rol. Het boek klaagt niet, maar lezers zullen weten dat dit twee heel verschillende typen spelers zijn.

Ancelotti kon ermee omgaan dat hij op de transfermarkt niet alles kreeg wat hij wilde, maar het was een groter probleem dat elke keer als Chelsea een wedstrijd verloor, Abramovich persoonlijk om antwoorden vroeg.

“(Dat) leerde me hoe ik met dit andere soort president om moest gaan,” schreef Ancelotti in zijn boek. “Ik heb ervoor gekozen om agressie niet met agressie te beantwoorden, dat is niet mijn manier. Ik denk graag na over moeilijke tijden, pak de problemen koel en met rede aan.”

Ancelotti besloot de bemoeienis van de eigenaar met zijn werk te gebruiken om het team te motiveren — en ze wonnen een Premier League en FA Cup dubbel in zijn eerste seizoen als manager. Hij schreef dat de spelers wisten dat Abramovich “op mijn hielen zat” en dat ze “briljant reageerden”.

Het was moeilijk om die aanpak op de lange termijn te laten slagen, en Abramovich ontsloeg Ancelotti nadat het volgende seizoen zonder trofee eindigde. Vervolgens ging hij naar PSG, waar de algemeen directeur Leonardo was, “een vriend van mij uit Milaan”.

Binnen 12 maanden was het duidelijk dat het niet zou lukken. Nadat PSG in december 2012 verloor van Ligue 1-rivaal Nice, vertelde Leonardo hem dat hij ontslagen zou worden als ze Porto niet zouden verslaan in hun volgende wedstrijd. Ancelotti realiseerde zich dat Al Khelaifi had besloten dat het ‘project’ niet werkte, dus informeerde hij zijn bazen dat hij aan het einde van het seizoen zou vertrekken.

De volgende halte was het Bernabeu, waar Ancelotti snel besefte dat hij zich alleen moest richten op het coachen van het eerste team en zich niet druk moest maken om dingen die buiten zijn controle lagen. In zijn boek schreef hij over het besef dat “je altijd maar een stukje van het project bent” bij Real Madrid. Hij zei dat het accepteren daarvan hem bevrijdde om zich te richten op het beste uit zijn spelers halen.

Na drie seizoenen van de pragmatische aanpak van voorganger Jose Mourinho wilde Perez een aantrekkelijkere speelstijl bij Madrid. Ancelotti ging aan de slag en gaf senioren Sergio Ramos, Xabi Alonso, Cristiano Ronaldo en Luka Modric meer verantwoordelijkheid. Hij bedacht ook nieuwe rollen voor Gareth Bale en Angel Di Maria binnen een 4-3-3 tactische formatie. Het leverde ‘La Decima’ op in zijn eerste seizoen.

DIEPER GALEN

Real Madrid lijdt onder Champions League-verlies – totdat ‘La Decima’ alles veranderde

Hoe sterk de relaties zijn die Ancelotti heeft opgebouwd, blijkt uit het feit dat Ronaldo een hoofdstuk schreef voor Quiet Leadership.

“Een van de redenen dat de sfeer zo goed was, was omdat Carlo de kleedkamer beschermde tegen de president en alles wat de balans in de familie zou kunnen verstoren”, schreef Ronaldo. “Ik heb gezien dat hij niet buigt voor druk van wie dan ook: hij neemt zijn eigen beslissingen.”

Ancelotti en Ronaldo vieren het bereiken van de Champions League-finale van 2014 (Stuart Franklin – UEFA/UEFA via Getty Images)

Toch was niet alles perfect. Quiet Leadership vertelt ook dat Perez Ancelotti informeerde dat Bales agent had gezegd dat zijn cliënt meer centraal op het veld wilde spelen. De Italiaan sprak rechtstreeks met de speler en legde de opstelling van het team uit, en zijn belangrijke rol daarin. Hij gebruikte ook een persconferentie om de agent te vertellen dat hij zijn mond moest houden. Ancelotti schreef dat dit zijn relatie met Perez veranderde.

Toen Madrid begin 2015 een paar wedstrijden verloor, maakte de clubhiërarchie zich zorgen over een rapport dat de trainingssessies van Madrid niet intensief genoeg waren. Ancelotti vond dat de selectie meer rust nodig had, vooral met de blessures van belangrijke spelers Ramos en Modric. Het probleem werd nooit opgelost en toen het seizoen eindigde zonder een grote prijs, kwam het bijltje erbij.

Ancelotti schreef dat zijn tijd in Madrid “korter was dan hij had gehoopt, maar ook langer dan die van velen die het daar redden”.

Hij voegde toe: “Leiderschap kan soms compromissen inhouden, vooral bij de grootste clubs, maar niet als het gaat om jouw expertise en je de overtuiging hebt van je beslissingen.”

Toen Ancelotti in de zomer van 2021 terugkeerde naar Madrid, was hij zich terdege bewust van de problemen die de eerste keer voor wrijving zorgden. Hij accepteerde zonder te klagen dat de club fitnesscoach Antonio Pintus aan zijn staf toevoegde en herhaalde vaak dat energie en fysiek van vitaal belang waren voor succes in het spel van vandaag.

Maar hij stond er ook op om zijn eigen zoon Davide, toen 34, als zijn assistent-coach mee te nemen. Dit deed wenkbrauwen fronsen in het Bernabeu, waar de nummer twee vaak een voormalige clublegende was met het oor van de president. Ancelotti vertelt in zijn boek veel over hoe zijn naaste staf als een familie is. Dat was letterlijk het geval.

DIEPER GALEN

Carlo Ancelotti’s heruitvinding bij Real Madrid laat zien waarom hij tot de groten gerekend moet worden

Ancelotti wist ook heel goed dat de president het laatste woord zou blijven hebben over het transferbeleid. Dat betekende dat de tactiek moest worden aangepast aan de huidige selectie. Het team zat dieper, wat betekende dat er minder gelopen kon worden door de ervaren middenvelders Toni Kroos en Modric, en dat Vinicius Junior meer ruimte had om te exploiteren. Het evenwicht kwam van middenvelder Federico Valverde op de rechtervleugel. Het wierp zijn vruchten af ​​toen Valverde de winnende goal van Vinicius Jr assisteerde in de Champions League-finale van 2021-22 tegen Liverpool.

Ancelotti wordt belaagd na de overwinning van Madrid in de Champions League-finale van 2022 (Jose Breton/Pics Action/NurPhoto via Getty Images)

Toen Karim Benzema in de zomer van 2023 naar Saoedi-Arabië vertrok, wilde Ancelotti de Engelse aanvoerder Harry Kane als directe vervanger. Die optie werd niet serieus overwogen door Perez, dus creëerde hij in plaats daarvan een nieuwe aanvallende rol voor Jude Bellingham, die 23 doelpunten maakte toen Madrid vorig seizoen de La Liga en Champions League dubbel won.

Een dergelijk succes was verre van onvermijdelijk. In mei 2023 werd Madrid met 4-0 verslagen door Pep Guardiola’s City in een beslissende Champions League-halve finale, net toen Xavi’s Barcelona gemakkelijk de La Liga-titel won. Het was een moeilijke periode, vergelijkbaar met die waarmee Ancelotti’s eerste termijn in het Bernabeu eindigde.

Ancelotti had een makkelijke ontsnappingsroute — Brazilië wilde hem als hun volgende bondscoach. Zijn eerste optie was altijd om in de Spaanse hoofdstad te blijven, maar de speculatie ging door tot ver in het seizoen 2023-24, waarbij Ancelotti’s contract in juni 2025 zou aflopen.

Het was een ongemakkelijke situatie, aangezien Perez niet gewend is aan een coach met zo’n sterke onderhandelingspositie. De hiërarchie van Bernabeu overwoog andere opties, waaronder Bayer Leverkusen-coach Alonso. Ondertussen was Ancelotti’s team 17 wedstrijden ongeslagen, won 14 wedstrijden en speelde drie keer gelijk, waaronder een 2-1 Clasico-overwinning bij Barcelona, ​​waardoor ze de controle hadden over de La Liga-titelrace. Eind december werd hem een ​​verlenging tot 2026 aangeboden en hij accepteerde.

“Ik heb geen controle over de koers van de president, ik kan alleen maar hopen dat ik hem kan beïnvloeden, en de beste manier om dat te doen is door te winnen,” schreef Ancelotti in zijn boek uit 2016.

Er was nog een ongemakkelijk moment vorige maand. De Ancelottis wilden dat Madrid de 38-jarige coach van Stockport County, Andy Mangan, zou aannemen, die close is met Davide. Niet iedereen in het Bernabeu was enthousiast over het idee en uiteindelijk weigerden de Spaanse autoriteiten Mangan een werkvergunning.

Dat kwam te midden van een gevoel rond het Bernabeu dat Madrid het nieuwe seizoen niet goed is begonnen, met de vertrokken spelmaker Kroos die zwaar werd gemist. Stuttgart had meer balbezit (54 procent tegenover 46 procent voor Madrid) in de Champions League-groepswedstrijd van vorige week in het Bernabeu, wat leidde tot een debat over de speelstijl van het team (ondanks dat Madrid met 3-1 won).

Nadien kreeg Ancelotti te maken met lastige vragen van verslaggevers die zich er terdege van bewust waren dat Perez liever ziet dat zijn team de bal in bezit heeft. En stijlvol aanvallend voetbal spelen.

“Misschien kunnen we beter spelen, maar Real Madrid-fans zijn gewend om ‘rock and roll’-voetbal te zien, niet veel balbezit,” antwoordde hij koeltjes. “We proberen, met onze eigenschappen, de fans blij te maken. De fans houden meer van winnen dan van goed spelen. Het ideaal is om te winnen en goed te spelen.”

Ancelotti met zijn Real Madrid-spelers in de voorbereiding in augustus (Victor Carretero/Real Madrid via Getty Images)

Het was typisch Ancelotti. Hij benadrukte dat zijn selectie, met name op het middenveld en in de aanval, bestaat uit spelers die geschikt zijn voor voetbal dat “entertainend, direct, intens en met tempo” is. De onderliggende boodschap was dat hij het beste uit de beschikbare spelers haalde, terwijl iedereen wist dat hij niet primair verantwoordelijk was voor het samenstellen van de selectie. Het werd allemaal kalm gebracht, wat liet zien dat hij de situatie onder controle had en niemand zich zorgen hoefde te maken.

Niet alle topmanagers reageren op kritiek of inmenging van bovenaf op zo’n manier. Bij sommigen zit hun ego in de weg. Maar in dit stadium van zijn carrière en zijn leven heeft de 65-jarige Ancelotti voldoende zelfvertrouwen om niet te reageren op de behandeling die anderen persoonlijk zouden kunnen opvatten. Zijn ervaring met het omgaan met veel verschillende eigenaren en presidenten heeft hem geleerd filosofisch te zijn.

“Ik heb geleerd dat ontslagen worden — en gerekruteerd worden — zelden alleen om jou draait,” schreef Ancelotti in Quiet Leadership. “Het draait altijd om de persoon die je aanneemt of ontslaat. Doe je werk zo goed als je kunt en laat anderen je beoordelen, want dat zullen ze toch wel doen.”

In een ander deel van het boek verwoordt hij het anders.

“Zoals Vito Corleone zou hebben gezegd in een van mijn favoriete films, The Godfather, ‘Het is niet persoonlijk. Het is gewoon zakelijk.’”

(Bovenste foto: Angel Martinez – UEFA/UEFA via Getty Images)