Hij wijdde zijn leven aan mededogen. Zijn moordenaar toonde niets.
Het voelde alsof hij er altijd al was geweest, een vaste aanblik op een drukke hoek in een studentenstad.
David Breaux, die meer dan 1,80 meter lang was, lichtbruine ogen en grijs gestreept haar, was afgestudeerd aan de Stanford University en was een aspirant-scenarioschrijver. Maar zulke details behoorden tot een verleden waar hij zelden over sprak. Hij had zijn doel opnieuw bedacht en een vaste waarde worden op de kruising van Third Street en C Street in Davis, Californië.
Daar hield hij een notitieboekje vast en stelde voorbijgangers een vraag: Zou je jouw definitie van compassie willen delen? Jij, gecharmeerd van de interactie, hebt hoogstwaarschijnlijk iets opgeschreven. En dan ben je misschien blijven hangen om wat meer te praten.
In de loop der jaren legde meneer Breaux talloze connecties en kreeg hij een reputatie als een soort gemeenschappelijke therapeut. Ondernemers spraken hun zorgen uit. Studenten spraken over de eindexamenweek. Ongelukkige moeders maakten huwelijksproblemen bekend.
“Als je ooit een scheiding hebt meegemaakt, heb je het gevoel dat het kleed onder je vandaan is getrokken en dat je het misschien niet gaat redden. Ik ging daar met hem zitten en hij heeft me echt gered’, zegt Kristin Stansby, 54, ploegleider bij een plaatselijke CVS-apotheek. “Je voelde gewoon echt dat je je hart bij hem kon uitstorten.”
Elders zou meneer Breaux zijn afgedaan als een rariteit. Zonder huis en zonder baan sliep hij soms buiten.
Maar in een liberale stad waar het idealisme floreerde, werd hij omarmd. Veel had te maken met zijn temperament. Hij had een oprechte, zachte manier van doen en een rustgevende stem.
Hij werd zo intrinsiek aan de stad dat hij algemeen bekend stond als ‘de Compassion Guy’, iemand wiens aanwezigheid zowel gekoesterd als gewoon was.
Tot de wreedste eindes en een paradox.
Op 50-jarige leeftijd werd meneer Breaux eind april doodgestoken aangetroffen op een bankje in het park.
***
Ze zijn in elke gemeenschap, die bekende figuren die verweven zijn met het openbare landschap. Ze zijn de karakters van onze dagelijkse routines, en we verwachten dat ze op hun gebruikelijke plaats zijn – een teken van normaliteit, betrouwbaarheid, in ons vaak uitgeputte leven.
De roeping van meneer Breaux kwam nadat een breuk met een vriendin hem neerslachtig had gemaakt. Op zoek naar inspiratie ontdekte hij activisten zoals Karen Armstrong, de Britse auteur en geleerde op het gebied van religie, die vertelde hoe compassie inherent is aan vrede.
Hij dook in het idee van onbaatzuchtigheid, gaf zijn bezittingen weg in Oakland en mijdde films, poker en videogames. Een vriend in Davis, zo’n 110 kilometer ten noordoosten, bood hem onderdak aan. Hij arriveerde in het voorjaar van 2009.
De post van meneer Breaux bevond zich aan een doorgaande weg vol met restaurants, bars en winkels in een stad die elk najaar uitgroeit tot ongeveer 100.000 wanneer de studenten van de University of California, Davis, arriveren. Het was vlakbij de campus en tegenover Central Park, de thuisbasis van de geliefde boerenmarkt van de stad.
Te midden van een centrum van energie bood hij rust. Iedereen die naar zijn dag vroeg, kreeg hetzelfde antwoord: “Vredig.”
“Ik had altijd haast, een bedrijf runnen, de auto parkeren, spullen sjouwen. En hij zat daar gewoon helemaal gelukkig en tevreden in het leven”, zegt Yelena Ivashchenko, 49, de eigenaar van een consignatiewinkel in de buurt. “Het heeft me geraakt – de geruststelling dat alles in orde is.”
Een 2010 documentaire van studenten laat zien dat meneer Breaux zich verwondert over de kennissen die hij heeft vergaard. “Ik kende een persoon die hier in mei vorig jaar kwam, en nu, ik denk – ik heb het op een dag geteld – heb ik naar 103 mensen gezwaaid”, zegt hij.
De eigenaar van Crepeville, een populaire eetgelegenheid, gaf een kunstenaar de opdracht meneer Breaux te schilderen zoals hij buiten het raam van het restaurant te zien was. Op sommige ochtenden kwam meneer Breaux binnen en bestelde aardappelen met een kant van pesto en muntthee, niet ver van waar het schilderij aan de muur hing.
In 2013 keurde de gemeente de bouw goed bank op zijn hoek. Leden van de gemeenschap kwamen naar buiten om het openbare kunstbeeld te maken, versierd met tegels en de woorden “Compassion is …”
De aanblik van meneer Breaux op die bank troostte terugkerende afgestudeerden, zei Evan Davis, 32, die de documentaire uit 2010 co-regisseerde toen hij een junior was.
“Om daar iemand te hebben waarvan je weet dat die er altijd zal zijn – ik denk dat je daardoor het gevoel kreeg dat je ergens bij hoorde, dat je verbonden was, dat je een thuis had”, zei hij.
***
De rust verloochende een chaotisch verleden.
Bij de moeder van de heer Breaux, een immigrant uit Jamaica, was al voor zijn geboorte de diagnose schizofrenie gesteld. Zijn vader, conciërge bij een industriële supermarktbakkerij, mishandelde hem vaak emotioneel en fysiek.
“We zijn opgegroeid met voortdurend ruzie. Vrijwel elke dag was er geschreeuw in ons huis of een soort handgemeen”, herinnert de zus van meneer Breaux, Maria, 54 zich.
“Maar David was gedurende deze hele tijd gewoon super zacht. Ik heb hem op geen enkel moment in mijn leven gemeen gezien.
De broers en zussen en hun oudere broer zijn opgegroeid in Duarte, een kleine stad in Los Angeles County aan de voet van de San Gabriel Mountains.
Maria en David Breaux waren bijzonder hecht, in staat grappen te maken over de vreselijke gebeurtenissen in hun leven en troost te vinden bij twee tantes die hun intellect zagen en probeerden de weg te effenen.
Maar toen ze naar Stanford vertrok, bleef hij achter om voor hun moeder te zorgen. Hij raakte op de middelbare school in een depressie en probeerde volgens zijn zus twee keer een einde aan zijn leven te maken.
Hij leek op een betere plek te zijn in 1991 toen ook hij zich inschreef aan Stanford, waar hij afstudeerde in stedelijke studies met een focus op gemeenschapsontwikkeling.
Vrienden kenden hem als een goede danser met een eigenzinnig gevoel voor humor. Hij toonde een breed scala aan talenten: piano, gitaar, basketbal, het zingen van Prince-liedjes, het citeren van Martin Scorsese-films.
In de jaren negentig kweekte Stanford studenten die legendes in Silicon Valley zouden worden. Anderen kozen voor een lucratieve loopbaan in de rechten, geneeskunde of financiën.
Meneer Breaux had geen oog voor opwaartse mobiliteit. Hij bracht zomers door als counselor in een kamp voor families van Stanford-alumni. Opgewonden door creatieve expressie, schreef hij kort na zijn afstuderen een script. Hij werkte ook als vervangend leraar in Zuid-Californië.
Toen hij zijn onconventionele pad in Davis begon, wisten veel van zijn klasgenoten niet wat ze ervan moesten denken.
Hij bleef dicht bij zijn studievriend Rudy Monterrosa en verscheen in een grijze bruidsjonkers smoking met een rode stropdas voor zijn bruiloft in 2016 in Los Angeles.
Een advocaat en een professor in de rechten aan de Universiteit van Notre Dame, de heer Monterrosa, 50, maakte zich soms zorgen over het welzijn van de heer Breaux. Maar hij had de herinnering aan de vriend met wie hij ooit een roadtrip naar Las Vegas maakte al verzoend met de veranderde vriend die zich voor een groter goed had ingezet. “Ik voel me gezegend dat ik beide heb gekend.”
***
Meneer Breaux was werkloos en had geen vaste woonplek, maar velen noemden hem niet graag dakloos. Ze zagen hem als iemand die simpelweg niet geïnteresseerd was in materiële bezittingen.
‘Heeft hij in het park geslapen? Absoluut. Ging hij naar asielen? 100 procent. Maar alles wat David deed was bewust en uit vrije wil en veel ervan had te maken met het feit dat hij van niemand iets wilde’, zegt Becky Marigo, die de casemanager van meneer Breaux was geweest bij Davis Community Meals and Housing.
Meneer Breaux vond zijn weg naar het asiel rond 2010, hopend op een rustige plek waar hij zich kon concentreren op het publiceren van een boek van de verzamelde commentaren.
Hij bleef ongeveer een jaar, deelde een kamer met drie mensen en droeg bij aan de dagelijkse klusjes. Hij had niet dezelfde begeleiding nodig als andere bewoners, dus zijn ontmoetingen met mevrouw Marigo omvatten levensdiscussies, heftige spelletjes backgammon en karaoke-sing-offs.
Een brede kring van leiders en professionals vertrouwde hem burgerlijke verantwoordelijkheden toe. In 2011 gebruikte de politie van UC Davis pepperspray op studenten die protesteerden tegen verhoging van het collegegeld, een incident dat op video werd vastgelegd en in het hele land werd afgespeeld. Gesterkt voegde de heer Breaux zich bij Robb Davis, die burgemeester zou worden van 2016 tot 2018, en Kristin Stoneking, een bekende gebiedspastor, en pleitte voor bemiddeling om conflicten in de stad op te lossen.
In een gemeenschap waar zwarte bewoners minder dan 3 procent van de bevolking uitmaken, kon dhr. Breaux leiders een perspectief bieden dat vaak in de marge lag.
“David was heel openhartig over hoe hij als zwarte man anders werd behandeld. Hij gaf me de moed om te spreken over raciale ongelijkheid”, zei de 63-jarige Davis, die blank is.
Vrienden hielpen de heer Breaux bij het plannen van gemeenschapsgesprekken en het lanceren van een nationale spreektour die hem naar een tiental steden bracht. Hij gaf zijn boek in eigen beheer uit met behulp van een kleine erfenis van zijn tante. Honderden werden verkocht voor $ 15 per stuk.
Supporters schonken hem ook eten en warme kleren, droegen bij aan zijn GoFundMe-account, gooiden geldinzamelingsacties voor hem en namen hem van tijd tot tijd onderdak.
Sommigen merkten de afgelopen maanden dat meneer Breaux afstandelijk leek, dat hij ‘goed’ antwoordde in plaats van ‘vredig’. Hij had de pandemie doorstaan, maar hij was erdoor geraakt. De inwoners van Davis waren bijzonder voorzichtig geweest, en het gebrek aan menselijke connectie in een sympathieke stad eiste van velen zijn tol.
Eerder dit jaar overwoog hij elementen van een traditionele route en stuurde hij een verrassende sms naar een vriend.
“Suggesties om werk te vinden? Waar je moet kijken naar een Stanford-afstudeerder, ‘schreef hij.
Hij informeerde ook naar een nieuwbouwproject met micro-appartementen, die graag op de wachtlijst wilden komen.
“Ik was blij om het te horen, omdat hij zichzelf nooit echt prioriteit gaf”, zei mevrouw Marigo. “Het was een nieuw hoofdstuk in zijn leven.”
***
Aanvankelijk onthulde de politie alleen dat het slachtoffer geen vijanden had. De beschrijving zou later te nauwkeurig aanvoelen.
Het lichaam van meneer Breaux werd op 27 april ontdekt in Central Park, vlakbij de door pedalen aangedreven carrousel die generaties kinderen in verrukking heeft gebracht. Hij was neergestoken, zei de politie, “vele, vele malen.”
Moorden zijn zeldzaam in Davis, maar kort nadat de dood van meneer Breaux werd aangekondigd, vond er nog een plaats. Karim Abou Najm, een 20-jarige student van UC Davis, werd dodelijk neergestoken aangetroffen op een fietspad in een ander park. Hij was zes weken verwijderd van zijn afstuderen met een graad in informatica.
Er brak paniek uit. Bedrijven gingen vroegtijdig dicht, de universiteit annuleerde evenementen en avondlessen gingen online. Honderden tips overweldigden de autoriteiten.
Op 1 mei werd Kimberlee Guillory, 64, door haar tent gestoken in een daklozenkamp, maar overleefde. Ze kon haar aanvaller beschrijven, een man die vermoedelijk verantwoordelijk was voor alle drie de aanvallen.
Binnen enkele dagen werd Carlos Dominguez, 21, gearresteerd en beschuldigd van twee moorden. Eens een veelbelovende student die erover sprak om dokter te worden, was hij onlangs vanwege academici uit UC Davis gezet. Hij pleitte vorige maand niet schuldig en een psychiatrisch onderzoek werd bevolen om te bepalen of hij geschikt is om terecht te staan.
De angst van een stad veranderde al snel in verdriet. Er werden wakes gehouden en er werden boeketten en kaarsen geplaatst. Meer dan $ 60.000 werd ingezameld om mevrouw Guillory te helpen herstellen. Ter ere van de heer Najm werd een schenking ingesteld ter ondersteuning van niet-gegradueerd onderzoek. Twee gepensioneerde professoren hielpen bij het opzetten van een studiebeurs die de naam van meneer Breaux zal dragen. Interesse hernieuwd in zijn boek.
Er zijn nu twee banken in de stad die verband houden met de erfenis van meneer Breaux.
De bekende op zijn gebruikelijke hoek ligt beladen met bloemen, foto’s en aantekeningen.
De andere heeft een metalen frame met latten en staat op gras aan de rand van een park. Het is waar zijn lichaam lag, en waar – zelfs in zijn laatste momenten met een moordenaar – velen ervan overtuigd zijn dat hij nog steeds medeleven bood.